Kulinarna podróż na Warmię i Mazury

Mimo mego uwielbienia dla kuchni Bliskiego Wschodu i Morza Śródziemnego sierpniowy urlop w Polsce, a ściślej w Krainie Warmii i Mazur, zachęcił mnie do przypomnienia sobie tajników kuchni regionalnej, niegdyś tak mnie zachwycającej. Przez dwa tygodnie odkrywałam na nowo kuchnię obszaru, w którym się urodziłam i wychowałam, który od lat fascynuje nie tylko jego mieszkańców, ale przede wszystkim turystów. I niczym z przysłowia „cudze chwalicie, swego nie znacie”, pragnę dziś wspomnieć nie o kuchni śródziemnomorskiej czy bliskowschodniej, a o przecudownej i niesamowicie bogatej kuchni Warmii i Mazur.

Dzisiejsza Warmia i Mazury to produkt setek lat burzliwej historii tej ziemi, która swoje odbicie znalazła między innymi w bogatej i różnorodnej tradycji kulinarnej.
Kuchnia ta jest prosta, skromna i opiera się głównie na tym, co oferuje natura tego obszaru – jeziora, łąki i lasy. Z drugiej strony, można swobodnie powiedzieć, że regionalna kuchnia Warmii i Mazur jest tak skomplikowana jak historyczne losy tych terenów. Mieszają się w niej wpływy niemieckie, polskie (kresowe), a za sprawą przesiedleńczej Akcji Wisła – także ukraińskie. Szybko się jednak okazało, że takie zróżnicowanie to atut. Owa różnorodność związana jest z historią regionu, a mianowicie ze zmianami terytorialnymi, migracją i przenikaniem się wielu kultur. Dostępność świeżych warzyw i owoców, rozległe jeziora, cudowne, bogate lasy to naturalne źródła produktów dla kuchni Warmii i Mazur. Legendarny lin w śmietanie, wędzony na zimno węgorz to jedne z nielicznych potraw dostępnych w każdym domu. Gdzie się człowiek nie obejrzy, natknie się na przydomowe suszarnie grzybów, podobnie jak i na wędzarnie ryb.
Kuchnia warmińsko-mazurska opiera się na rybach, dziczyźnie, owocach lasu takich jak grzyby, maliny, jeżyny i jagody. Miód, wieprzowina i wołowina, przyprawy i zioła (jałowiec, majeranek, szałwia, kminek, rozmaryn, lubczyk, tymianek, estragon) to również kulinarne symbole tego regionu. Typowe potrawy warmińsko-mazurskie to przede wszystkim ryby przygotowywane na różne sposoby. Niezwykle popularne są zupy rybne. Inne potrawy to dzyndzałki, czyli pierogi z kaszą gryczaną, schab mazurski, kiełbasa w piwie, farszynki, babka i placki ziemniaczane, kiszka warmińska, kartacze, czernina, pierogi. Nie brakuje również dań popularnych w kuchni niemieckiej, chociażby takich jak golonka z kapustą.
Niegdyś rozróżniano Warmię i Mazury jako odrębne krainy. Ludność obu tych regionów różniło nie tylko wyznanie – na Warmii katolickie, na Mazurach ewangelickie, ale i język, a właściwie gwara, strój czy też obyczaje. Zawsze jednak wspólną cechą Warmiaków i Mazurów była kuchnia: prosta, ale przede wszystkim przygotowywana z doskonałych produktów. Po wojnie różnice je dzielące zatarły się i traktowano obie krainy jako jedność. Dziś, dopisana niegdyś do Mazur, Warmia wyodrębnia się nie tylko kulturowo, ale przede wszystkim kulinarnie. Przez lata utożsamiana z Mazurami, dziś odzyskuje własną tożsamość. Warmia znów brzmi dumnie! Jak grzyby po deszczu powstają w moim regionie restauracje z tradycyjną kuchnią warmińską. W niektórych z nich oprócz kuchni można poznać także zwyczaje, rzemiosło i folklor warmiński. Świat Warmii jest w nich realny i namacalny.
W regionie bardzo popularne są sezonowe imprezy regionalne promujące produkty z Warmii i Mazur takie jak Uczta Pierogowa, Sielawa Blues, Święto Mazurskiego Kartoflaka, Festiwal Kartaczewo, Święto Ziół, Biesiady Warmińskie.

Ewa Duszkiewicz