Szkoda komunikacyjna za granicą a polski zakład ubezpieczeń

Podróżowanie samochodem pomiędzy Polską a Niemcami może być obarczone ryzykiem kolizji. Każdy z uczestników zdarzenia drogowego liczy na pomoc zakładu ubezpieczeń w likwidacji szkody i wypłatę odszkodowania.

Procedura wypłaty ubezpieczenia jest niejednokrotnie czasochłonna, a wynik jej postępowania często niekorzystny dla osoby ubezpieczonej. Praktyka polskich ubezpieczalni prawdopodobnie różni się od ich niemieckich odpowiedników. Ubezpieczony powinien znać swoje uprawniania wobec nierzetelnego działania zakładu ubezpieczeń w Polsce, które wynikają z orzecznictwa sądowego oraz rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego i Rzecznika Finansowego.

Szkoda komunikacyjna za granicą

Z perspektywy polskiego prawa ubezpieczeń wypadek drogowy mający miejsce poza granicami Polski nie różni się znacząco od wypadku w kraju. Celem postępowania likwidującego szkodę jest bowiem zawsze ustalenie rozmiarów szkody, jej likwidacja, a w konsekwencji wypłata odszkodowania. Elementem odróżniającym te dwie sytuacje jest dłuższy czas oczekiwania na wydanie decyzji, na którą zakład ubezpieczeń ma 30 dni w przypadku zdarzeń krajowych. Cel odszkodowania w obydwóch przypadkach jest taki sam. Ma on charakter kompensacyjny, o czym świadczą przepisy Kodeksu Cywilnego poświęcone umowie ubezpieczenia, w których mowa jest o zapłacie odszkodowania (np. art. 822 § 1, art. 8241 § 2-3, art. 827 § 1, art. 828 § 1 k.c.). Podstawą każdego postępowania likwidacyjnego jest rzetelne ustalenie szkody na pojeździe, która może zostać zakwalifikowana jako szkoda całkowita lub częściowa. Wycena uszkodzonego pojazdu powinna zostać dokonana z poszanowaniem praw właściciela. Jest ona dokonywana najczęściej metodą dyferencyjną (różnicową) pomiędzy wysokością kosztów naprawy a całością ubezpieczonej sumy. Wycena powinna być oparta na miarodajnych w tych okolicznościach czynnikach (wyrok SN z 22.05.2019 r., IV CSK 80/18, LEX nr 2671093). W tym przypadku najczęściej dochodzi do konfliktów pomiędzy ubezpieczonym a zakładem ubezpieczeń, ponieważ ubezpieczalnie celowo zaniżają koszty naprawy, przy jednoczesnym braku stwierdzenia szkody całkowitej pojazdu, lub odwrotnie, zawyżają koszty naprawy i stwierdzają szkodę całkowitą. Powyższe nierzetelne zachowanie stanowi przedmiot postępowań skargowych przed krajowym Rzecznikiem Finansowym, co zostało wskazane w publikacji RF Rzecznik Finansowy dla poszkodowanych. Szkoda całkowita a szkoda częściowa w pojeździe przy likwidacji szkód z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (czerwiec 2022). Ta publikacja jest ogólnie dostępna w internecie oraz zawiera wiele istotnych wskazówek dla ubezpieczonych. Warto wspomnieć, że w przypadku konfliktu z ubezpieczalnią, osoba fizyczna ma możliwość zwrócić się z prośbą o interwencję na każdym etapie postępowania do Rzecznika Finansowego.

Szkoda całkowita a obowiązki zakładu ubezpieczeń

Ustalenie zakresu szkody stanowi jeden z głównych obowiązków zakładu ubezpieczeń. Poszkodowanemu przysługuje prawo wymiany części uszkodzonych w wypadku komunikacyjnym na części takie same, jakie były wcześniej zamontowane w jego pojeździe. „W postępowaniu likwidacyjnym poszkodowany ma niewielkie obowiązki proceduralne, do których należy, oprócz wystąpienia z wnioskiem, przede wszystkim udokumentowanie szkody powstałej na skutek wypadku ubezpieczeniowego, natomiast zasadniczy ciężar tego postępowania spoczywa na zakładzie ubezpieczeń” (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 107/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 15). Wyliczenie odszkodowania powinno odbyć się na podstawie części oryginalnych, a nie alternatywnych, co znajduje swoje oparcie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r. (III CZP 80/11). Taka praktyka jest niestety rzadko stosowana przez zakłady ubezpieczeń. Wycena szkody dokonywana jest na podstawie części zamiennych, co może mieć wpływ na bezpieczeństwo poruszania się pojazdem, ponieważ nie są to części oryginalne. Ponadto istotnym elementem postępowania przy szkodzie całkowitej jest sprzedaż wraku pojazdu. Przerzucenie ciężaru odpowiedzialności na poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym poprzez nałożenie obowiązku poszukiwania nabywcy uszkodzonego pojazdu (wraku) jest sprzeczne z orzecznictwem sądowym. Taką krytykę wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdzając, że „w przypadku wypadku komunikacyjnego wypłacenie poszkodowanemu przez zakład ubezpieczeń tylko części odszkodowania i obciążenie tego poszkodowanego obowiązkiem poszukiwania nabywcy wraku za cenę stanowiącą różnicę pomiędzy całą szkodą a wypłaconą sumą odszkodowania, i to ustaloną przez ubezpieczyciela całkowicie dowolnie, stanowi zaprzeczenie istoty ubezpieczenia; rzeczą ubezpieczyciela w przypadku szkody całkowitej jest wypłacenie sumy odpowiadającej wartości zniszczonego pojazdu, przejęcie wraku i sprzedanie go we własnym zakresie” (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 31 stycznia 2014 r., I ACa 918/13, LEX nr 1451649). Z tego względu, w przypadku decyzji odmawiającej pomocy przy sprzedaży wraku pojazdu, należy złożyć odwołanie („reklamację”) do ubezpieczalni. Pozostawianie uszkodzonego pojazdu stronie poszkodowanej, która jest słabsza i bardziej ograniczona w możliwościach działania w postępowaniu likwidacyjnym, nie realizuje celów tego postepowania. Najkorzystniejszym rozwiązaniem z perspektywy ubezpieczonego jest przejęcie i pomoc w sprzedaży pojazdu uszkodzonego przez zakład ubezpieczeń.




Michał Barycki

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych.

Brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to. Czytaj więcej…

Zrozumiałem

 

Polityka cookies

Przeglądarki internetowe domyślnie dopuszczają umieszczanie plików „cookies/ciasteczek”, czyli informacji zapisywanych na urządzeniach „komputerowych” użytkowników.

Ustawienia przeglądarek internetowych mogą zostać zmienione tak, aby blokować automatyczną obsługę plików „cookies/ciasteczek” lub informować o próbach ich każdorazowego przesłania do urządzenia wykorzystywanego przez użytkownika. W celu skonfigurowania opcji swojego urządzenia w zakresie wyrażenia zgody na zapisywanie plików cookies oraz określenia zakresu zapisywanych cookies możesz zmienić ustawienia wykorzystywanej przez Ciebie przeglądarki internetowej. O zarządzaniu plikami Cookies w poszczególnych przeglądarkach można znaleźć informacje na stronach:
•    Internet Explorer: http://support.microsoft.com/kb/196955/pl
•    Firefox: http://support.mozilla.org/pl/kb/ciasteczka
•    Chrome: http://support.google.com/chrome/bin/answer.py?hl=pl&answer=95647
•    Opera: http://help.opera.com/Linux/12.10/pl/cookies.html
•    Safari: http://support.apple.com/kb/HT1677?viewlocale=pl_PL&locale=pl_PL
W ramach naszych stron i serwisów internetowych wykorzystujemy następujące rodzaje plików cookies:
a)    pliki cookies przechowujące identyfikator sesji, który jest niezbędny do przechowania informacji o fakcie bycia zalogowanym w serwisie lub wypełnienia formularza;
b)    count – cookie służące do zliczania ilości odwiedzin na stronie;
c)    NID, PREF – Google Maps dostarczający interaktywne rozwiązania w zakresie map, które umożliwia podmiotom publikującym treści na dołączanie do ich stron dopasowanych do sytuacji interaktywnych map,
d)    Cookie Google Analytics;
e)    cookie dotyczące ustawień okna przeglądarki;

W przypadku, gdy użytkownik nie dokonana zmiany domyślnych ustawień przeglądarki internetowej w zakresie ustawień cookies, pliki te będą zamieszczone w urządzeniu końcowym użytkownika. Wyłączenie lub zmiana domyślnych ustawień plików cookies może spowodować utrudnienia w korzystaniu z niektórych naszych stron i serwisów internetowych.