Znamiona barwnikowe

Znamiona barwnikowe, potocznie nazywane pieprzykami, występują na skórze każdego człowieka. Wraz z wiekiem pojawia się coraz więcej pieprzyków i przebarwień. Niektóre z nich mogą przekształcić się w złośliwe zmiany nowotworowe, często trudne do odróżnienia gołym okiem od łagodnych znamion barwnikowych. Dlatego tak ważna jest okresowa kontrola skóry przez specjalistę dermatologa.

Nowotwór skóry może pojawić się na każdej części ciała, również pod paznokciem, między palcami, między pośladkami. Badanie skóry przeprowadzone przez lekarza musi być bardzo dokładnie, z uwzględnieniem każdej części ciała, bo nie tylko miejsca najczęściej wystawione na działanie słońca i promieni UV są narażone na wystąpienie zmian nowotworowych.

W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian na skórze, należy niezwłocznie udać się do lekarza dermatologa. Sygnałem do umówienia się na wizytę jest pojawienie się nietypowych znamion na skórze, czyli takich, które odbiegają kolorem, kształtem lub wielkością od innych znamion barwnikowych, jakie mamy na skórze. Należy również obserwować zmiany wyglądu w obrębie wcześniej istniejących znamion, w szczególności swędzenie, łuszczenie się lub krwawienie. W przypadku nowotworu skóry czas ma ogromne znaczenie − szybko wykryta zmiana ma bardzo dobre rokowania.

Wiedza na temat konieczności stosowania kremów z filtrem jest coraz bardziej rozpowszechniona. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że filtry powinny być używane cały rok, nie tylko latem. Aby zapewnić sobie skuteczną ochronę, należy dobrać odpowiednio wysoki filtr, a takie upewnić się, że wybrany krem chroni zarówno przez promieniowaniem UVA, jak i UVB. Odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna minimalizuje ryzyko wystąpienia nowotworu skóry, ale nie eliminuje go całkowicie. Dlatego nawet najbardziej skuteczna ochrona przed słońcem nie zastąpi obserwacji skóry i wizyt kontrolnych u dermatologa.

Tzw. Hautcheck/ Hautkrebsvorsorge polega na obejrzeniu skóry całego ciała i kontrolę wszystkich znamion barwnikowych. Ocena zmian skórnych jest całkowicie bezbolesna i bezinwazyjna. Lekarz dermatolog w trakcie badania posługuje się aparatem zwanym dermatoskopem, który daje dokładny obraz skóry w powiększeniu i umożliwia ocenę barwy, kształtu zmiany, a także jej struktury i unaczynienia.

Na podstawie badania specjalista dermatolog może zdecydować o usunięciu podejrzanej zmiany albo zalecić jej dalszą obserwację. W wieku dojrzałym badanie skóry należy wykonywać co roku, a jeśli pacjent znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na czerniaka, nawet co kilka miesięcy. Pierwsza kontrola zalecana jest w wieku dojrzewania i w przypadku młodych ludzi zwykle wystarczające jest przeprowadzanie badania co dwa lata.

W Niemczech dzięki stosunkowo wysokiej świadomości społeczeństwa na temat zagrożenia złośliwym nowotworem skóry i funkcjonującemu od lat programowi diagnostyki 90% chorych zostaje w pełni wyleczonych. Dla porównania w Polsce, gdzie tego typu programy diagnostyczne nie zostały wdrożone i zmiany nowotworowe skóry są często wykrywane w późniejszym stadium, zaledwie około 70% pacjentów zostaje wyleczonych. Ta różnica odsetku wyleczonych pacjentów pokazuje, jak ważny jest aspekt regularnej kontroli znamion i wczesna diagnostyka. Wcześnie wykryty nowotwór skóry jest stosunkowo łatwy do usunięcia i daje bardzo dobre rokowania. Także w Niemczech statystyki przeżywalności chorych z nowotworem skóry mogłyby być jeszcze wyższe, gdyby wszyscy pacjenci korzystali z możliwości okresowych kontroli znamion u dermatologa.

Ważne! Podstawą wczesnego wykrywania zmian złośliwych jest regularna samoobserwacja skóry. Należy zwrócić szczególną uwagę na zmiany nowe, zmieniające kolor lub powiększające się, a także na swędzenie, krwawienie w obrębie znamion lub zmianę ich kształtu. Należy niezwłocznie udać się do dermatologa w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów. Wykryty odpowiednio wcześnie złośliwy nowotwór skóry jest całkowicie wyleczalny. Kontrola skóry (Hautcheck) powinna być przeprowadzana profilaktycznie przez dermatologa raz do roku.

W Prywatnej Przychodni Dematologicznej Skinforever® można również wykonać takie badanie u pacjentów nieubezpieczonych prywatnie – jego koszt wynosi około 70 euro. Podejrzane zmiany można na miejscu usunąć chirurgicznie. W przychodni Skinforever® istnieje także możliwość usuwania zmian łagodnych nowoczesnym laserem.

Lek. med. Marta Berger